Misofonie is een psychische aandoening. Eentje waarbij patiënten een hekel hebben aan geluid dat wordt veroorzaakt door andere mensen. Denk hierbij aan smak-, adem- en kuchgeluiden. Vooral geluiden die zich herhalen zijn ernstige irritatiefactoren. Iedereen ergert zich weleens aan geluiden van anderen, maar mensen met misofonie voelen hierbij niet alleen irritatie; ze worden woedend en ervaren haat en walging. In dit artikel lees je meer over de kenmerken, de oorzaak, de behandeling en de welke kosten de zorgverzekeraar kan dekken.
Selective Sound Sensitivity Syndrome
Misofonie betekent ‘haat van geluid’. Het is een neurologische aandoening die ook wel Selective Sound Sensitivity Syndrome wordt genoemd, oftewel S4. Misofonie is nog niet heel erg lang een bekende aandoening – en officieel erkend is deze nog altijd niet. In 2009 begonnen artsen van het Academisch Medisch Centrum met het doen van onderzoeken naar misofonie. Ze ontdekten dat er best wat mensen zijn die last hebben van woede- en haatgevoelens als anderen geluiden maken. Ze doen dan ook nog altijd onderzoek. Ongeveer 0,5 procent van de bevolking heeft misofonie, dat zijn zo’n 85.000 personen.
Kenmerken haat van geluid
Haat, walging, irritatie en woede zijn de sleutelwoorden van misofonie. Het zijn de gevoelens die worden opgewekt door geluiden die anderen maken. In het bijzonder volwassenen. Geluiden geproduceerd door jonge kinderen, dementerende mensen en dieren worden vaak als minder vervelend beschouwd. Er is vaak sprake van een obsessie met de geluiden die een patiënt ‘irriteren’. Vaker dan eens spelen er door heel normale geluiden, ernstig negatieve gevoelens op. Hierdoor kan er bij de patiënt stress, schuld, schaamte en angst opspelen. Dat laatste vooral doordat sommige patiënten de drang voelen de geluidsveroorzaker wat aan te willen doen. Een ander gevolg van de geluidenhaat is het mijden van bepaalde situaties en het leven met oordopjes in of een koptelefoon op.
Hoe ontstaan deze gevoelens?
Hoe de haatgevoelens die bij een misofoniepatiënt opspelen precies ontstaan is niet bekend. Wel is duidelijk dat de aandoening zich tijdens de jongere jaren ontwikkelt: tussen het 8ste en 12e levensjaar. De ervaring met het geluid ligt hieraan ten grondslag. Pubers beginnen zich rond deze tijd te storen aan het gedrag van de ouders. Negatieve associaties met deze geluiden, kunnen een oorzaak zijn. Zoals het niet van tafel mogen – er is dus geen ontsnappingsmogelijkheid – terwijl er een irritatie is aan het gesmak van een van de ouders. Het gevolg is dat de irritatie erger wordt, dat samen eten gaat tegenstaan en het haatgevoel ontstaat. Het is zeker dat bij misofonie een Pavlov-reactie plaatsvindt in de hersenen. Er wordt een link gemaakt tussen het geluid en de gevoelens. Het negatieve gevoel is een reflex op het geluid.
Het behandelen
Is er nog iets te doen aan die reflexen? Gelukkig wel. Misofonie kan chronisch worden of zijn, maar de heftige reactie op het geluid kan wel afnemen. Hoe? Door cognitieve gedragstherapie in het AMC. Hier zijn onderzoekers nog altijd bezig met het ontwikkelen van de juiste behandeling. De behandeling bestaat uit het veranderen van de denkgewoonten. De negatieve gedachten en gevoelens worden zo veranderd in helpende. Dit gebeurt vooral in groepstherapie. Het is een bewustwordingsproces en de behandeling duurt acht weken. Om in het AMC op consult te kunnen, is een verwijzing van de huisarts nodig. De diagnose misofonie kan nog niet worden gesteld, omdat het nog geen erkende aandoening is. Gelukkig is er wel de behandeling.
Behandelingen vergoed door de verzekeraar
Misofonie is een psychische aandoeningen en de behandeling van deze aandoening wordt vanuit de basisverzekering van de zorgverzekering vergoed. Hiervoor moet altijd het eigen risico worden ingelegd. Ook is er altijd een verwijzing van de huisarts nodig om op consult te kunnen in het AMC (de enige plek waar de behandeling wordt uitgevoerd). Anders is het voor jongeren tot achttien jaar. Zij krijgen de kosten namelijk vergoed vanuit de gemeente. Wel hebben zij ook altijd een verwijzing van de huisarts nodig.