Termen als ‘natuurlijk’, ‘zonder conserveermiddelen’ en ‘ambachtelijk’ staan vaak op producten als jam, sauzen, sap en brood. Veel consumenten denken dat deze producten gezonder zijn. Maar in veel gevallen zijn het loze termen, waardoor de consument op het verkeerde been wordt gezet.
“Het gaat om termen als ‘vers’, ‘natuurlijk’, ‘ambachtelijk’ en ‘zonder conserveermiddelen’” zegt Roy van der Ploeg, woordvoerder van het Voedingscentrum. “Veel van deze termen zijn vrij om te gebruiken, mits de consument niet misleid wordt. Maar wat betekenen die termen nu echt? Wat is precies ambachtelijk gemaakt brood? Worden er andere bestanddelen gebruikt, zonder E-nummers bijvoorbeeld? En is het dan ook gezonder? Dat weet je eigenlijk niet op basis van alle kreten die op de voorkant van de verpakking staan. Daarom raden wij consumenten aan om de lijst met ingrediënten en de voedingswaardetabel te lezen. Die staan juist vaak op de achterkant van de verpakking in wat kleinere letters, maar daarmee weet je wat er echt in een product zit.”
Duidelijkheid over het etiket
Het Voedingscentrum schept met ‘De waarheid op tafel’ duidelijkheid over een aantal misvattingen over het etiket. Op deze site krijgen consumenten heldere antwoorden op vragen over gezond en veilig eten. Behalve het etiket zijn nu ook stellingen over twee andere nieuwe thema’s toegevoegd: vetten en drinken.
Stelling 1: “Als er ‘natuurlijk’ op het etiket staat, zitten er geen E-nummers in het product.”
Niet waar. De term ‘natuurlijk’ zegt niets over of er wel of geen E-nummers in het product zitten. Het zegt ook niets over het soort E-nummers dat erin zit. De term ‘natuurlijk’ is niet wettelijk vastgelegd. Fabrikanten kunnen er dus naar eigen inzicht gebruik van maken.
Stelling 2: “Als er ‘zonder conserveermiddelen’ op het etiket staat, dan is het product gezonder”
Niet waar. Producten waar deze claim op staat, zijn vaak producten waar helemaal geen conserveermiddelen voor gebruikt hoeven te worden. Bijvoorbeeld bij koekjes die door de lage hoeveelheid vocht geen conserveermiddel nodig hebben, of in een verhit product zoals soep in blik. Als conserveermiddelen worden gebruikt is dat om de houdbaarheid van producten te garanderen, wat de voedselveiligheid ten goede komt. De conserveermiddelen zorgen dat het risico wordt verkleind dat je ziek wordt van een product als gevolg van schadelijke bacteriën.
Stelling 3: “Ik denk dat de term ‘vers’ betekent dat het product pas geleden is gemaakt”
Niet waar. De term ‘vers’ is niet gedefinieerd en wordt nauwelijks beschermd door de Warenwet. ‘Vers’ zegt niets over hoe lang het product al in het schap ligt of hoelang geleden het gemaakt of geproduceerd is. De term ‘vers’ wil ook niet zeggen dat het gezonder is dan andere producten.
Stelling 4: “’Ambachtelijk’ betekent volgens mij dat het product niet in de fabriek is gemaakt”
Niet waar. De term ‘ambachtelijk’ is niet gedefinieerd in de Warenwet. Het hoeft dus niets te zeggen over of het product uniek is, of er een vakman aan te pas is gekomen om het te maken, of dat er een oud recept wordt gebruikt zonder toevoegingen. Producten met het label ‘ambachtelijk’ of ‘artisanaal’ kunnen ook grootschalig zijn geproduceerd in een fabriek.