Vrouwen die samen een maaltijd eten stemmen hun eetgedrag minutieus op elkaar af. In plaats van hun eigen tempo te bepalen, nemen ze vaker een hapje als hun tafelgenoot dit ook doet. Dat blijkt uit een onderzoek van Roel Hermans van het Behavioural Science Institute van de Radboud Universiteit Nijmegen. De resultaten zijn gepubliceerd in het internationale wetenschappelijke tijdschrift PLoSONE van 2 februari 2012.
Al langer is bekend dat mensen meer of minder gaan eten als hun tafelgenoten dit doen. Deze onderzoeken hebben echter alleen gekeken naar hoe het eetgedrag van persoon A dat van persoon B beïnvloedt. Volgens Hermans is dat wellicht een te eenzijdige kijk op de zaken. Hij legt dit uit aan de aan de hand van een voorbeeld: ‘Als wij twee samen aan tafel zitten dan kan mijn eetgedrag het jouwe beïnvloeden, maar jouw reactie kan ook mijn gedrag weer beïnvloeden. Het is dus eigenlijk een cirkel van beïnvloeding die maar door kan blijven gaan’.
Hermans en collega’s hebben daarom onderzocht of de twee tafelgenoten ook hun hapjes op elkaar aanpassen en dus het gedrag van de ander letterlijk kopiëren. Zeventig studentes namen deel aan het onderzoek en aten in een nagebootst eetcafé een warme maaltijd samen met een andere onbekende vrouw. Hermans keek ondertussen met een verborgen camera mee wat er gebeurde en hield nauwkeurig bij welke persoon op welk tijdstip een hapje nam van de maaltijd. Zo ontstond voor elk koppel een uitgebreid databestand met tijdstippen waarop een hapje genomen werd.
Kopieergedrag
Uit het onderzoek bleek dat beide vrouwen meer geneigd waren om een hapje te nemen als de ander dit deed dan dat ze hun eigen tempo bepaalden. Dit kopieergedrag bleek drie keer zo sterk te zijn aan het begin dan aan het eind van de maaltijd. Deze resultaten kunnen waarschijnlijk verklaard worden door onbewust imitatiegedrag, aldus Hermans. Hoewel eerder onderzoek naar sociale beïnvloeding van eetgedrag heeft aangetoond dat vrouwen hun eetgedrag aan zowel bekende als onbekende personen aanpassen, kan de gebruikte onderzoeksopzet de effecten wel hebben versterkt. ‘Wanneer je samen eet met een onbekend persoon dan kan het aanpassen van gedrag een belangrijk middel zijn om indruk te maken of aardig gevonden te worden, vooral als je elkaar net een beetje leert kennen..’
Eerste studie
Dit is de eerste studie die aantoont dat mensen hun eetgedrag op microniveau aanpassen. Roel Hermans: ‘Omdat we ons nu alleen gericht hebben op vrouwelijke studenten, gaan collega’s van dezelfde afdeling onderzoeken of dezelfde effecten gevonden kunnen worden bij kinderen.’ Met de wetenschap dat obesitas een steeds groter probleem wordt voor onze gezondheid is het belangrijk inzicht te krijgen in welke rol de omgeving hierin speelt.
Hermans: ‘Ik vind het belangrijk dat mensen weten hoe hun gedrag beïnvloed kan worden zonder dat ze er weet van hebben. Mocht dat nodig zijn, dan zou dit inzicht vervolgens kunnen helpen bij het veranderen van hun eetgedrag.’